کودکان مرزی برنامه ی زنده با موضوع کودکان با نیاز های ویژه و کودکان مرزی

برنامه ی زنده با موضوع کودکان با نیاز های ویژه و کودکان مرزی (دیر آموز، آی کیو بین ۷۱ و ۸۴)، مهرماه ۱۳۹۴، شبکه ۳ سیما

شاید برای تعدادی از والدین پیش آمده که بعد از مشاهده ی بعضی رفتار ها ی خاص در کودک خود، نگران وضعیت کودک خود شده اند و در پی مطرح کردن آن با یک متخصص(روانشناس یا روانپزشک) بر آمده اند و بعد از مراجعه به متخصصان، فرزند آن ها مبتلا به کم توان ذهنی یا کودکان مرزی تشخیص داده شده اند.

اغلب والدین، بعد از شنیدن این تشخیص از سوی متخصصان، دچار نگرانی های خاص خود می شوند. برای مثال آیا کودکان مرزی توانایی گرفتن دیپلم را خواهد داشت؟ آیا او توانایی اداره ی خود و کسب درامد و زندگی مستقل را خواهد داشت یا نه؟

حال ببینیم دو گروه کودک کم توان ذهنی خفیف و کودکان مرزی ، چه ویژگی هایی داشته و چگونه می شود آن ها را با شیوه های مختلف، به سمت زندگی مستقل و توانمند هدایت کرد.

مفهوم کم توانی ذهنی شامل نقائصی در توانایی های شناختی(مثل تجزیه و تحلیل، ارزیابی، حافظه و…) و نیز نقائصی در رفتار های لازم برای کفایت شخصی و اجتماعی(کارکرد انطباقی) است. پذیرش گسترده ی این تعریف منجر به این اجماع نظر شده که برای تعیین سطح کم توانی ذهنی هم ارزیابی هوشی(IQ) ضروری است و هم ارزیابی انطباق اجتماعی. مقیاس های کارکرد انطباقی کفایت فرد در انجام تکالیف روزمره را می سنجد، در حالی که مقیاس های کارکرد هوشی(عقلانی) معطوف به توانایی های شناختی هستند.

شواهد حاکی است همه ی افرادی که در یک سطح هوشی قرار دارند، از لحاظ کارکرد انطباقی در یک سطح قرار ندارند(شاید به دلیل تجارب و یادگیری های متفاوت هر کودک در طول زندگی اش).

طبق تعریف DSM-IV-TR(متن باز نگری شده ی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویراش چهارم، که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا انتشار یافته است)، کم توانی ذهنی حالتی است که در آن کارکرد هوشی عمومی فرد به میزان چشمگیری زیر حد متوسط است که سبب تخریب همزمان رفتار انطباقی شده باشد و یا همراه آن باشد و در حین دوره رشد، پیش از ۱۸ سالگی تظاهر کند.

DSM-IV-TR بر حسب میزان تخریب هوشی چهار نوع کم توانی ذهنی را تعریف می کند: کم توانی ذهنی خفیف(IQ بین ۵۰ تا ۷۰)، کم توانی ذهنی متوسط(IQ بین ۳۵ تا ۵۰)، کم توانی ذهنی شدید(IQ بین ۲۰ تا ۳۵) و کم توانی ذهنی عمیق(بهره ی هوشی کمتر از ۲۰).

طبقه ی کم توانی ذهنی مرزی در سال ۱۹۷۳ حذف شد. طبق DSM-IV-TR عملکرد هوشی مرزی جزو طبقه ی کم توانی ذهنی قرار نمی گیرد، اما به IQ بین ۷۱ تا ۸۴ اطلاق می شود و ممکن است کانون توجه روانپزشکی باشد(به همین دلیل در سیستم آموزش و پرورش ایران مدرسه ی ویژه ای برای این گروه از کودکان یعنی کودکان مرزی در نظر گرفته نشده)

کم توانی ذهنی خفیف تقریبا ۸۵ درصد موارد کم توانی ذهنی را تشکیل می دهد. به طور کلی کم توانی ذهنی خفیف تا بعد از کلاس اول یا دوم که نیاز های تحصیلی افزایش می یابد، شناسایی نمی شود. این افراد تا اواخر نوجوانی اغلب تا کلاس ششم پیش می روند بسیاری از بزرگسالان دچار کم توانی ذهنی خفیف با حمایت مناسب می توانند زندگی مستقل داشته باشند و خانواده خود را اداره کنند.

در مورد کم توانان ذهنی خفیف موارد زیر پیش بینی می شود:

سنین پیش از دبستان(تولد تا ۵ سالگی): می تواند مهارت های اجتماعی و برقراری ارتباط را فرا بگیرد. حداقل کم توانی در زمینه ی حسی حرکتی. اغلب تا سنین بالا از افراد عادی قابل تفکیک نیست.

سنین مدرسه(۶ تا ۲۰ سالگی): می تواند تا اواخر نوجوانی حداکثر تا کلاس ششم دبستان پیش رود، می توان او را به سمت سازگاری اجتماعی هدایت کرد.

بزرگسالی(۲۱ ساله به بالا): معمولا می تواند مهارت های اجتماعی و حرفه ای را که برای حداقل خود کفایی ضروری است یاد بگیرد. اما ممکن است تحت استرس های غیر عادی اجتماعی و اقتصادی احتیاج به کمک و راهنمایی پیدا کند.

نویسنده : فرشاد رضائی نامدار، ۱۳۹۲

کپی برداری بدون ذکر منبع عملیست غیر اخلاقی و تفاوتی با دزدی ندارد! از این که منبع را با ذکر لینک مستقیم ذکر می نمایید متشکرم!