تفاوت رفتار سالم و رفتار نرمال چالشی بحث برانگیز است که مدت هاست پیرامون آن گفتگو ها انجام می شود. ما در دوره ی زمانی قرار گرفته ایم که لاجرم اتفاقاتی رخ می دهد که برای بسیاری عجیب بوده و تطابق با آن ها دشوار به نظر می رسد.
پیرامون تفاوت رفتار سالم و رفتار نرمال در زمان نگارش این مقاله یعنی سال ۱۴۰۴ شمسی یا ۲۰۲۵ میلادی، بحث و گفتگو پیرامون رفتارهایی همچون سیگار کشیدن، مصرف الکل، روابط جنسی آزاد در سنین پایین، تلاش برای بالا بردن بادی کانت و… کم دیده نمی شوند. حال ما با افرادی برخورد میکنیم که از مواجهه با چنین وضعیتی متعجب و شوک هستند. با توجه به بیشتر دیده شدن موارد فوق، گروهی به خود شک می کنند: «نکند مایی که با وضعیت ذکر شده سازگار نیستیم عادی نیستیم؟»
صفحه اپ ایکس(توئیتر سابق) را باز میکنیم. علارغم فالوئینگ های محدود، توئیت های پرطرفدار بالا می آید : رقابت نوجوان های 13_14 ساله بر سر تزریق واکسن HPV و به اشتراک گذاری پوکه آن و ارسال این پیام که «من اینجام و آماده» به محیط است. در جایی دیگر کمپین به اشتراک گذاری تصاویر از اندام های خصوصی و تصاویر برهنه یا نیمه برهنه و افتخار کردن به آن و ذکر این رویداد به فرزند احتمالی در آینده هست. فضایی که گویی در دنیای موازی رخ می دهد. آیا ما از سیاره ی دیگری آمده ایم یا آن ها؟
در جایی دیگر از مزایای درمانی و پژوهش های فراوان پیرامون گل ماری جوانا حشیش وید کانابیس و… گفته می شود. باز این سوال مطرح می شود که آیا واقعا چنین است؟ آیا فضانوردی با سوءمصرف مواد مخدر در شرایطی که به هنگام پیاده روی یا رانندگی بوی مواد مخدر استشمام می شود طبیعیست؟ نکند آن ها راست می گویند و ما بی خبرانیم؟
در سر هر کوچه، پارک و کافه افرادی را میبینیم که به دشواری ۱۸ سال سن دارند و به حساب پدر جان در حال دود کردن سیگار با پوشش و ژست هایی متفاوت، گفتگو پیرامون موسیقی رپ و اعتراضی، فحاشی، لزوم آزادی و مباحث این چنینی. گویی که روشن فکری به این شکل حاصل می شود.
در جایی دیگر دعوا بر سر این است که چه کسی بادی کانت بیشتری در جمع دارد و تن های بیشتری را بر خود فشرده؟
احتمالا صحنه های فوق نیز برای شما آشناست و طبیعتا حالت شک و تردید پیرامون صحت و سقم افکار و نگرش های خود را تجربه کرده اید. حال بیایید به این شک و تردید اندکی علمی بپردازیم.
بسیار می بینیم و می شنویم که گفته می شود رفتار خاصی طبیعی و نرمال است و نمی توان به آن ایرادی وارد کرد. کار به جایی رسیده که پدر مادر های ناآگاه با دیدن چند فیلم و قرار گرفتن در معرض شستشوی مغزی مدیا ها، بعضا اظهارات جالبی دارند: «من با فرزندم رفیقم، اگر قرار بر کشیدن سیگار باشد، خودم به او میدهم و با او می کشم. اگر قرار بر مصرف الکل باشد، خودم به او می دهم و همراهی اش می کنم، اگر قرار بر دختر بازی یا پسر بازی باشد، من او را همراهی کرده و به اتفاق چنین کاری را انجام می دهیم. اگر قرار بر برقراری رابطه جنسی باشد، خودم خانه را برایش خالی می کنم»
پاسخ : رفتار سالم بر مبنای اصول علمیست و هدف آن ارتقاء کیفیت زندگی در راستای تامین سالم نیاز های زیستی، بدنی و روانشناختی. سوء تفاهم فراگیری که وجود دارد چنین است که رفتار سالم و رفتار نرمال، یکیست. اما بیایید با ذکر چند مثال تفاوت رفتار سالم و رفتار نرمال را عریان کنیم.
ابتلا به بیمار یهای عفونی : تصور کنید در همه گیری ویروس تنفسی کرونایا به عبارتی COVID19، شهری به طور کامل درگیر این عفونت تنفسی شده است. شمار بالایی در حال دست و پنجه نرم کردن با مرگ هستند و از میان می روند. سوال این است که آیا ابتلا به ویروس تنفسی کرونا که به لحاظ آماری در این جامعه نرمال است، وضعیت سالمیست؟ پاسخ : قطعا خیر.
ابتلا به بیماری ها مقاربتی : جامعه ای را تصور کنید که در آن عموم مردم به بیماری های دستگاه تناسلی همچون سیفلیس سوزاک HPV ، HIV و… مبتلا هستند. حال سوالی که مطرح می شود چنین است : اینکه عموم افراد جامعه به این بیماری ها مبتلا هستند و به عبارتی بیماری مقاربتی به لحاظ آماری نرمال است، به این معناست که ابتلا به بیماری مقاربتی وضعیتی سالم است؟ پاسخ : قطع به یقین، خیر.
مصرف سیگار : جامعه ای را تصور کنید که در آن مصرف سیگار بسیار فراگیر، عادی و به عبارتی نرمال است. سوال: آیا به صرف این که این رفتار فراگیر و نرمال است، باعث سالم بودن این رفتار خواهد بود؟ پاسخ : یقینا خیر.
روابط آزاد جنسی : تصور کنید در جامعه ای انسان ها به روابط بی حد و مرز و آزاد جنسی دسترسی دارند. به همین شکل بیماری های مقاربتی نیز تن به تن در جامعه شیوع می یابد. سوال این است که آیا به صرف گسترش روابط از جنس بی تعهدی و تعدد شرکای جنسی می تواند به معنای سالم و بی هزینه بودن آن باشد؟ پاسخ : بلاشک خیر.
مصرف قارچ ماری جوانا وید حشیش گل و… : در تمامی خیابان های کشوری به شکل قانونی و با تاییدات حاکمیت مواد مخدر به شکل قانونی فروخته و عرضه می شود. سوال این است که آیا مصرف این مواد رفتار سلامتیست؟ پاسخ قطعا خیر می باشد.
جمع بندی : رفتار سالم و رفتار نرمال الزاما به یک معنا نیستند. اگر به هر دلیلی رفتار یا وضعیتی به لحاظ آماری شکل نرمال به خود گرفته باشد، الزاما به این معنا نیست که رفتار و شرایط سالمی باشد و حتی وضعیت نرمال می تواند ناسالم و بیمارگون به شمار آید. اجازه ندهید که رسانه ها با اخبار و القائات سوگیرانه شما را نسبت به رفتار های سالم خود بدبین، بدگمان و ناامید کنند.
مطالعه ی مطلب زیر پیرامون تفاوت رفتار سالم و رفتار نرمال نیز پیشنهاد می شود: سوءاستفاده از مفاهیم روانشناسی
