پرخاشگرهای مسئولیت گریز
پرخاشگرهای مسئولیت گریز : شاید عنوان مناسبی برای افرادی باشد که برای جاخالی دادن بر پذیرش مسئولیت رفتار های خویش، از مکانیزم های دفاعی همچون دلیل تراشی استفاده می کنند.
استفاده از ضرب المثل توسط پرخاشگرهای مسئولیت گریز
احتمالا شما هم ضرب المثل «وسط دعوا که حلوا خیرات نمی کنند» را شنیده اید. بسیار خوب به صورت عملی احتمالا چنین باشد. در دعوا و درگیری می تواند که چنین نیز باشد. ام سوالی که مطرح می شود این است که آیا این ضرب المثل و مدل تفکر پشت آن می تواند مجوزی برای پرخاشگرهای مسئولیت گریز برای جا خالی دادن نسبت به مسئولیت رفتار هایی خود باشد؟ یعنی آن ها هر کاری که دوست دارند انجام بدهند و سپس با استفاده از این ضرب المثل ادعا نمایند که برای رفتار های خود مجوز دارند.
بررسی مثالی موردی از پرخاشگرهای مسئولیت گریز
باری با فردی در حال گفتگو بودیم. این فرد با استفاده از مکانیسم دفاعی دلیل تراشی، همواره تلاش بر محق دانستن خود در رفتار های پرخاشجویانه اش بود. جهت چالش، سوالاتی مطرح کردم و گفتگو به این شکل پیش رفت:
- خوب، دوست عزیز، گفتی که با همسرت این رفتار ها رو انجام میدی و بنا بر ادعای خودت، رفتار هات دست خودت نیست. درست فهمیدم؟
- آره دیگه.
- خوب یه سوال برام پیش اومد، آیا این رفتار رو فقط با همسر خودت انجام میدی یا اینکه درباره ی دیگران هم انجام میدی؟
- نه با دیگران انجام نمیدم.
- چه جالب، یعنی مثلا اگر در دادگاه کیفری حاضر بشی این کار ها رو انجام نمیدی، درست فهمیدم؟
- بله دقیقا.
- میشه بهم بگی چرا؟
- خوب اونجا دستم زیر ساطوره.
- آهان، منظورت اینه که برات هزینه داره؟
- بله دیگه دردسر میشه برام.
پرخاشگرهای مسئولیت گریز و سود و زیان
همانطور که در مثال بالا دیدید، افراد باورمند به ضرب المثل «وسط دعوا حلوا خیرات نمیکنند» هم از قاعده ی سود و زیان استفاده می کنند. یعنی، همواره به عواقبب رفتارشان فکر می کنند. اما موضوع اینجاست که آن ها متوجه شده اند رفتار های تهاجمی و غیرمسئولانه شان به واسطه ی صبوری، علاقمندی، بزرگ منشی و… دیگران، برای آن ها هزینه ای ندارد. بنابراین به رفتارهای تهاجمی خودشان ادامه می دهند و هر رفتاری از خود نشان می دهند.
پرخاشگرهای مسئولیت گریز و یادگیری مسئولیت پذیری
در خشن ترین سناریو های درگیری انسانی، ما با جنگ های تمام عیار مواجه هستیم. یعنی شرایطی که دو دولت_ملت به یکدیگر اعلام جنگ کرده و با تمامی سلاح های خود شامل توپ تفنگ تانک نفربر و… رودرروی هم قرار می گیرند. نکته ی بسیار جالب این[است که حتی در چنین سناریویی، دو طرف موظف به رعایت حداقل هایی هستند. برای مثال اگر دولت_ملتی از طرف مقابل اسیر گرفته باشد، موظف است که
- آن اسیر را به مکانی امن منتقل نماید
- خوراک و پوشاک مناسب برای آن ها مهیا کند
- نام و نام خانوادگی اسیر را به کشور متبوع اطلاع دهد
- امکان تماس و نامه نگاری مهیا کند
- هیچ گونه شکنجه، توهین و بدرفتاری روا ندارد و…
همانطور که می بینید در بدبینانه ترین شرایط و سناریو حتی نظامیان که متخصصان جنگ و آدم کشی هستند، چهارچوب ها و قواعدی را رعایت می نمایند. برای مثال اروین رومل ملقب به روباه صحرا که از ژنرال های بسیار باهوش و صاحب آوازه ی آلمانی در جنگ جهانی دوم در آفریقا بود، به رفتار حرفه ای و انسانی خود و نیرو هایش با اسرای دشمنان شهره ی خاص و عام بود. بنابراین، در چنین شرایط و مقدوراتی، ادعای شهروندی عادی مبنی بر اینکه مجوز هرگونه رفتار خشونت آمیزی را در تعاملات انسانی دارد، ادعایی عبث و پوچ به نظر می رسد.
مثال نقضی دیگر از مدیریت رفتار خشن برای پرخاشگرهای مسئولیت گریز
همه ی ما مسابقات ورزش های رزمی را در استاندارد های مختلف شرقی و غربی مثل کاراته، جودو، تکواندو، ووشو، بوکس و… دیده ایم. همواره شروع، ادامه و اتمام مبارزه با آئین های خاصی انجام می شود. هر دو شرکت کننده در میدان رزم موظف به لحاظ کردن پوشش صحیح، رعایت عزت و احترام طرف مقابل، مربیان، داور، حضار و تماشاگران و… هستند. هرگونه تخطی از چهارچوب های حرفه ای، اخلاقی، ورزشی و… می تواند برای فرد تبعات مختلفی داشته باشد.
هر دو ورزشکار با نهایت توان و با تکنیک های مختلف مجاز به یکدیگر حمله می کنند، اما در نهایت هر دو پس از اتمام مبارزه عموما با حالتی جوانمردانه به یکدگیر احترام گذارده و حتی دیده شده که در خارج از زمین مسابقه روابط دوستانه و گرمی با یکدیگر داشته اند!
ما تمامی این نکات را مطرح کردیم تا درباره ی پرخاشگرهای مسئولیت گریز به یک نتیجه برسیم: از هر دیدگاهی که به موضوع خشم و پرخاشگری نگاه کنیم، چه در سطوح کلان و چه در سطوح خرد، به هیچ عنوان مجوزی برای رفتار های پرخاشگرایانه دیده نمی شود. همواره انسان ها به رفتار های سالم و سلامت دعوت می شوند و به واسطه ی رفتار های خشن و غیراخلاقی خود از طرف جامعه توبیخ و تنبیه می شوند. بنابراین خطاب به پرخاشگرهای مسئولیت گریز می توان چنین گفت که انسان ها در قبال انتخاب رفتار های خود آزادند، این آزادی می تواند انتخاب رفتار را در پی داشته باشد و حال که رفتاری انتخاب شده است، مسئولیت آن رفتار با خود فرد است.
مطالعه مطلب زیر نیز پیشنهاد می شود: خشونت علیه مردان مهاجر
